Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasıyla emekli olanların da “Ücreti, hafta tatili, yıllık izni” İş Kanunu’yla koruma altında bulunuyor. Çalışanların yıllık izne hak kazanmasında bir yıllık çalışma süresi dikkate alınıyor. EYT kapsamında emekli olup çalışmaya devam edenlerin yıllık izinleri de kıdeme göre belirlenecek. Yıllık izinler asgari, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla olanlara 14 gün, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıldan fazla olanlara 26 günden az olmayacak. Bu süreler iş sözleşmelerine göre daha fazla olabiliyor.

SSK’lı (4A) olarak çalışmakta olan EYT’lilerin önemli bir kısmının emeklilikten sonra aynı işyerinde ya da başka bir işyerinde çalışmaya devam etmesi bekleniyor. İşverenler, emeklilik başvurusunda bulunacak EYT kapsamındaki işçilerini işten çıkartırken (8) numaralı kod kullanacaklar. İşçinin işten ayrılış bildiriminin (8) koduyla yapılması ve aynı gün işçinin tahsis talebinde bulunması halinde ertesi gün yeniden sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi bildirim yapılarak işçi aralıksız çalıştırılmaya devam edebilecek.

14 GÜNDEN BAŞLIYOR

EYT kapsamında emekli olup izin paralarını almadan aynı işyerinde devam edenler için de bu süreler geçerli olacak. İzin paralarını alıp aynı işyerinde devam edenler için ise izin süresi 14 günden başlayacak. Bireysel, toplu iş sözleşmesiyle cumartesi, pazar hafta tatili belirlendiyse her iki gün yıllık izin süresinden sayılmayacak. Çalışan isterse yıllık izninin bir bölümünü 10 günden aşağı olmamak üzere kullanabilecek. Çalışanlar izinlerini bölerek kullanabilecek. Yıllık iznin bir parçası 10 günden az olmamak kaydıyla bir seferde, kalan izin süresi de bölünerek kullandırılabilir. Çalışan EYT’liler yıllık izin kullanırken işverenden yol izni isteyebilir ve 4 gün ücretsiz yol izni kullanabilir.

AVANS İSTENEBİLİR

Kullanılmayan izin ücretleri son brüt ücret üzerinden hesaplanır. Çalışan izne çıkmadan işverenden avans isteyebilir. İşveren de bu avansı çalışana ödemek zorunda. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na dilekçe ile yazılı olarak ya da Alo 170’i arayarak yasal haklarının korunmasını talep edebilir. Çalışanın onayı olsa bile tatil, yıllık izinlerden vazgeçilemez. Bayramlar, hafta tatilleri, genel tatiller izin süresinden sayılmıyor. Eğer izin süresi tatil günlerine denk geldiyse izin süresi sonuna eklenir.

YILLIK İZİN SÜRELERİ İŞYERİNDEKİ KIDEME GÖRE BELİRLENİYOR

İş Kanunu’na göre, işyerinde işe başladığı günden itibaren, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, işçinin işyerindeki hizmet süresine göre belirleniyor. Buna göre, yıllık izin süresi hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden, 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün artırılarak uygulanıyor. Bu süreler asgari süreler olup, bireysel veya toplu iş sözleşmesi ile artırılabiliyor.

EMEKLİ OLUP AYRILAN İŞÇİLERİN KULLANILMAYAN İZİN PARASI ÖDENECEK

Kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti, iş akdi sona erince ödeniyor. Çalışırken izin ücreti ödenemiyor. Emekli olup işten ayrılacak EYT’lilerin kullanmadıkları izin sürelerine ait ücretler ödenecek.

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam eden işçilerin kullanılmayan yıllık izin ücretinin ödenip ödenmemesi işçi ve işverenin tercihine bağlı.

EMEKLİLİK SONRASI YILLIK İZİN SÜRELERİ NASIL HESAPLANACAK?

EYT’lilerin en çok merak ettiği husus, emeklilikten sonra çalışmaya devam ettiklerinde yıllık izin sürelerinin ilk defa çalışmaya başlayanlarda olduğu gibi 14 gün mü olacağı, yoksa farklı bir uygulamaya mı tabi olacaklarında yoğunlaşıyor.

Emekli olduktan sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlayan EYT’lilerin yıllık izin süreleri, ilk defa bir işyerinde çalışmaya başlayanlardaki gibi 14 gün olarak uygulanacak. Yeni işteki çalışma süreleri 5 yılı dolduktan sonra ise izin süreleri 20 güne çıkacak.

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin durumu ise emeklilik öncesi izin paralarının ödenip ödenmemesine göre değişecek. Emekli olurken, önceki döneme ait kullanmadıkları izinlerin parasını almış olan EYT’liler, aynı işyerinde çalışmaya devam ettiklerinde bir yılı doldurduktan sonra izne hak kazanacaklar ve yıllık izin süreleri 14 günden başlayacak. Emeklilik öncesi döneme ait izin paralarını almamış EYT’liler ise o işverene bağlı işyerlerinde ilk defa çalışmaya başladıkları tarihe göre hak kazandıkları sürede izin hakkından yararlanmaya devam edecekler. Yargıtay’ın bu konuda verilmiş kararları bulunuyor. (Yargıtay 7 Hukuk dairesi. Esas No: 2015/4478, Karar No: 2015/6713)

50 YAŞA DİKKAT!

İş Kanunu’na göre, 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamıyor. Bu nedenle, emekli olan EYT’li 50 yaş ve daha büyük ise aynı veya başka işyerinde çalışmaya başladığında yıllık izin süresi 14 günden değil 20 günden başlayacak.

İZİN ÜCRETLERİ NASIL HESAPLANACAK?

Kullanılmayan izin ücretleri son brüt ücret üzerinden hesaplanacak. Hesaplanan brüt ücretten, önce yüzde 15 oranında prim kesilecek, sonra da o ayki vergi dilimi üzerinden gelir vergisi alınacak. İzin ücretinin brüt tutarının 75.060 TL’yi aşan kısmından prim kesintisi yapılmayacak.