Türkiye’de yerleşik sermaye şirketlerinin yurt dışından bankalar aracılığıyla Türk lirası cinsinden kredi kullanmaları serbest olmakla birlikte; bu sermaye şirketleri, ancak Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki ilgili kararda yer alan esaslar çerçevesinde ve bankalar aracılığıyla yurt dışında yerleşik kişilerden döviz kredisi temin edebilir.
Bu doğrultuda, özel sektör tarafından kullanılan yurt dışı kaynaklı kredilerin artması ile birlikte 2018 yılında Karar’da yapılan değişiklikle, yurt içinden ve yurt dışından döviz kredisi kullanımı için döviz geliri elde etme şartı getirilmiştir. 2018 yılından bu yana ise, ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak yeni düzenlemeler ile bu kural için öngörülen istisnalar genişletilmiştir.
Bu istisnalardan biri de grup şirketler arasında kullanılan döviz kredileridir. Bahsetmek gerekirse, ilgili mevzuat uyarınca, %100’ü Türkiye dışında yerleşik yabancı hissedarlara ait olan Türkiye’de kurulu tüzel kişiler, döviz geliri kriterlerinden muaf tutularak, dışarıda yerleşik yabancı sermayeli grup şirketlerinden döviz kredisi kullanabilecektir.
Bu madde kapsamındaki döviz kredisi kullanımlarında;
- Krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik şirketin Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde doğrudan yüzde yüz sahipliğinin olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, sermayesinin tamamının krediyi kullandıracak olan dışarıda yerleşik yabancı sermayeli şirket sahipliğinde olduğunu belgelemesi,
- Krediyi kullandıracak olan yurtdışında yerleşik şirketin, Türkiye’de yerleşik grup şirketi üzerinde dolaylı olarak yüzde yüz sahipliği olması halinde, Türkiye’de yerleşik grup şirketince, kredi sözleşmesinin ve geri ödeme planının aracı bankaya ibrazının yanı sıra, krediyi kullandıracak yurtdışı şirketi ile krediyi kullanacak Türkiye’de yerleşik grup şirketinin sermayeleri, aynı yabancı sermayeden karşılanmış olmalıdır. Yani iki şirketin de sahipleri aynı olmalıdır,
Sonrasında bu hususlar ticaret sicil gazeteleri veya ilgili resmi makamlardan alınacak yazılarla aracı bankaya tevsik edilmesi gerekmektedir
KREDİNİN KULLANDIRILMASI AŞAMASINDA İSE;
Türkiye’de yerleş şirket için yurt dışından sağlanan döviz kredisinin kreditör (krediyi sağlayan şirket) tarafından borçlu firma adına kredi açıklaması ile Türkiye’deki kredi kullanımına aracılık eden bankaya doğrudan gönderilmesi esastır. Ayrıca Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından sağlanan döviz kredisi bedellerinin krediyi kullanan kişi haricindeki kişilerin Türkiye’deki bankalar nezdindeki hesaplarına gönderilmesi mümkün bulunmamaktadır. Yurt dışından sağlanan bu krediye aracılık eden Türkiye’de yerleşik banka, kreditörün (krediyi sağlayan şirketin) mahiyeti hakkında tereddüde düşmesi durumunda, kredi kullanıcısının kredi aldığı kuruluşun ilgili ülke mevzuatına göre kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunu tevsik etmesini ister. Kredi kullanıcısı, kredi veren kuruluşun ilgili ülke resmi makamlarından aldığı kredi kullandırmaya yetkili olduğunu gösteren belgeyi, ilgili ülkede bulunan Türkiye diplomatik temsilciliğine ya da ekonomi müşavirliğine onaylatır ve ilgili bankaya ibraz eder.
KREDİ SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA ÖDENECEK VERGİLER HAKKINDA;
Ocak 2004 tarih ve 25334 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5035 Sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli Ek:2 sayılı Tablonun 23 numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ve bu Kanunun 31 inci maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun değiştirilen 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden yurt dışındaki bankalardan, uluslararası kurumlardan ve yurt dışı kredi kuruluşlarından sağlanan kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulan şerhler ve teminatlar damga vergisi ve harçtan müstesna tutulur. 31 (2) Yurt dışı kredi kuruluşları ifadesinden; bu kuruluşların mukimi bulundukları ülkenin mevzuatına göre mali kaynak sağlamaya yetkili olan ve esas faaliyet konularından birisi kredi vermek olan kuruluşların; uluslararası kurumlar ifadesinden ise Dünya Bankası (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), Uluslararası Para Fonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının veya bir ülkenin yeniden yapılandırılmasının finansmanının temini amacıyla bu ülkelere kredi veren benzeri kuruluşların anlaşılması gerekmektedir.
