Anonim Şirketlerde Finansal Tabloların Hazırlanması
Finansal tablolar bir şirketin ekonomik durumuyla ilgili bilgiler içermektedir. Tabloların önemi ise, şirketle ilgili aslında sanıldığından daha çok bilgi vermesidir. Bu tablolar işletmenin belirli bir zamanda gerçekleştirmiş olduğu mali işlemleri ile bu işlemler sonucu oluşan ekonomik değişimleri ve finansal durumu hakkında bilgi vermek üzere hazırlanırlar. Örneğin, işletmenin malvarlığı ne durumdadır, şirketin borçları ne kadardır, şirket kar ediyor mu bunları gösterir. Ayrıca şirketin yöneticisinin kendilerine emanet edilen şirket sermayesini ne şekilde kullanıldığına dair önemli bilgiler de içermektedir.
Finansal tabloların neler olduğu hususu Türkiye Muhasebe Standartları’nda (‘’TMS’’) belirtilmiştir. Finansal tabloların; bilanço ile gelir, nakit akış ve öz sermaye tabloları ile eklerinden oluştuğu ifade edilmiştir.
TTK 514 uyarınca anonim şirketlerin finansal tabloları ve yıllık faaliyet raporunu hazırlama yükümlülüğü yönetim kurulundadır. Yönetim kurulu, TMS’nda öngörülmüş bulunan finansal tablolarla birlikte, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu, bilanço gününü izleyen hesap döneminin ilk üç yıl içinde hazırlar ve genel kurula sunar.
Finansal tabloların hazırlanması sürecinde şirketin yapmış olduğu bütün günlük işlemler yevmiye defterine kayıt edilir. Yevmiye defterine kayıt sırasında her bir işleme numara verilir ve yapılış sırasıyla kayıt altına alınırlar. Örneğin tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir anonim şirket mal almış, dükkan kiralamış, faturalarını ödemiştir. Gerçekleştiren bu işlemler bir yıl boyunca kalem kalem yevmiye defterine kaydedilir. Daha sonrasında yevmiye defterlerinde yer alan tüm işlemler, sınıflandırılarak defteri kebire aktarılır.
Başka bir deyişle yevmiye defterine niteliklerine bakılmaksızın kayıt olan bu işlemler, defteri kebire sınıflandırılarak aktarılacaktır. Örneğin yapılan giderler, elde edilmiş olan gelirler, ticari mallar ayrı ayrı sınıflandırılır. Bu aşamaların sonunda ilgili dönemin bütün bilgilerini özet şeklinde görlebileceği finansal tablolar hazırlanır. Dolayısıyla finansal tablolar, hazırlandığı döneme ait işletmede gerçekleştirlen olayların bir özeti niteliğini taşımaktadır.
Düzenlenen finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunda yer alan finansal bilgiler bağımsız denetçiler tarafından denetlenmektedir. Denetçilerin denetiminden geçmemiş finansal tablolar ve yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmündedir, yani batıldır.
Finansal Tablolara Hakim Olan İlkeler
Anonim şirketlerin finansal tabloları hazırlanırken dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlanmalıdır. Dürüst resim ilkesi, TTK 515. Maddesinde düzenlenmekte olup, sermaye şirketlerinin faaliyet dönemi sonundaki finansal durumunun ve faaliyet sonuçlarının tam, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletmenin niteliğine uygun, şeffaf ve güvenilir bir şekilde ve gerçeği dürüst, aynen ve aslına sadık surette yansıtılması anlamına gelmektedir. Bağımsız denetçi, şirketin yönetim kuruluna ait olan bu yükümlülüğün yerine getirildiğini denetler ve denetim raporunda görüşüne yer verir.
Dürüst resim ilkesi bir üst hukuk kuralı olmakla birlikte içeriğinde dört emredici ilkeyi içerir.
-Yıl sonu finansal tabloları TMS’na göre çıkarılır.
-Finansal tablolardan şirketin malvarlığını, borçlarını, yükümlülüklerini, özkaynakları ve faaliyet sonuçları anlaşılmaktadır.
-Şirketin durumunun resmini vermelidir. Bu resim gerçeği dürüst ve aslına uygun olarak yansıtmalıdır.
-Finansal tablolar tam, anlaşılabilir, geçmiş yıllarla karşılaştırılabilir, ihtiyalara ve işletmeni niteliğine uygun, şeffaf, güvenlir olmalıdır.
