3 Mart 2023 tarihli ve 32121 Sayılı Resmi Gazete’de Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlanarak EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi yürürlüğe girmiştir.

EYT düzenlemesinden 09/09/1999 tarihinden önce ilk defa sigortalı sayılanlar yaralanabilmektedir. Bunun yanı sıra Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4/1-a kapsamında çalışan kadın sigortalı işçilerin 20, erkek sigortalı işçilerin 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olmaları ve ilk defa sigortalı oldukları tarihe göre kademeli olarak değişen 5000 ila 5975 prim günü ödemesi şartını sağlamış olmaları gerekmektedir.

08/09/1999 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası gibi uzun vadeli sigorta kapsamında çalışmaya başlayanlar yaş şartı olmaksızın emekliliğe hak kazanacaktır. Bununla birlikte 09/09/1999 tarihi dahil olmak üzere bu tarihten sonra ilk defa sigortalı sayılanlardan olmasına rağmen hizmet borçlanması ile sigortalılık başlangıç tarihini 08/09/1999 ve öncesi olacak şekilde geriye götüren kişiler yaş şartı olmaksızın emekliliğe hak kazanacaktır.

Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı işçiye ait bir hak olup işveren EYT düzenlemesi nedeniyle işçiyi emekli olmaya zorlayamaz. İşçinin EYT düzenlemesi uyarınca emekli olabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınacak kıdem tazminatına esas yazı ve tercihen yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin Sosyal Sigortalar Kurumu’na başvuru yaptığına dair yazı ile birlikte işverene istifa dilekçesini sunması gerekmektedir.

İşveren, işçinin işten ayrılış bildirgesini iş sözleşmesinin sona ermesini takip eden en geç 10 (on) gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmelidir. SGK işten ayrılış bildiriminin işveren tarafından 08 koduyla yapılması gerekmektedir. Bu kod “Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” tanımlanmıştır.

İşverenin emekli olarak işten ayrılan işçiye karşı ödemesi gereken işçilik alacakları ve tazminatları şunlardır: kıdem tazminatı, tahakkuk etmiş ve ödenmemiş maaş, tahakkuk etmiş sözleşmesel menfaatler (örneğin prim, ikramiye, komisyon vb.), tahakkuk etmiş ve kullanılmamış yılık izin ücreti, tahakkuk etmiş ve ödenmemiş fazla süreli çalışma/fazla mesai ücreti, tahakkuk etmiş ve ödenmemiş ulusal bayram ve genel tatil günlerinde veya hafta tatillerinde yapılan çalışma ücreti.

Kural olarak iş sözleşmesi sona erdiğinde işçinin hak kazanmış olduğu tüm alacakları işçiye tam ve peşin olarak ödenir ancak işçi ve işverenin karşılıklı olarak anlaşması durumunda taksitle ödeme yapmak da mümkündür.

İşveren emekli olan işçilerini yeniden işe almak zorunda değildir. EYT düzenlemesinden yararlanarak emeklilik nedeniyle istifa eden işçinin yeniden işe alınması tarafların karşılıklı anlaşmasına bağlı bir husustur

EYT düzenlemesi ile emekli olan işçi, daha önce çalıştığı işverenin yanında veya başka bir işverenin yanında çalışırsa sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışacaktır. EYT düzenlemesi ile emekli olan işçinin işten ayrılış tarihini takip eden 30 (otuz) gün içerisinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlaması durumunda, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine tarafından karşılanacaktır. Ancak emekli olduktan sonra aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan işçi tekrar işten ayrılırsa bu işçiye ilişkin olarak bu teşvikten tekrar yararlanılamaz. Yine EYT düzenlemesi ile emekli olan işçi başka işyerinde çalışmaya devam ederse beş puanlık teşvikten yararlanılamaz.