Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında sokağa çıkma yasağı, iş yerlerinin kapatılması ve benzeri tedbirler alınmaktadır. Alınan tedbirler ekonomik hayatı ciddi anlamda etkilemektedir. Bu durumdan etkilenen kişilerin hukuken başvurabilecekleri yolların izah edilmesi gerekmektedir. Bu yazıda, Koronavirüs salgınından olumsuz olarak etkilenen uzun dönem araç kiralama sözleşmesi imzalamış olan kiracıların hukuken başvurabilecekleri yollar izah edilmiştir.
Araç kiralayan şahıslar ve şirketler son dönemde alınan tedbirler nedeniyle mağduriyet yaşayabilmektedirler. Örneğin, Koronavirüs salgını nedeniyle evden çalışma sistemine yönelen bir şirketin önceden kiraladığı araçları kullanamayacağı açıktır. Bu durumda araç/filo kiralamasını konu eden sözleşme Koronavirüs salgınından etkilenmektedir. Zira Koronavirüs salgını nedeniyle kiraladığı araçları kullanamayan şirket beklediği yararı elde edememesine rağmen araç kiralama bedellerini ödemek zorunda kalacaktır. Yine aynı doğrultuda sokağa çıkma yasağı nedeniyle dışarı çıkamayan ve bu nedenle kiraladığı aracı kullanamayan şahıslar açısından da durum aynıdır. Söz konusu kiracı, sözleşmeyi imzalarken Koronavirüs riskini bilebilecek durumda değildir ve bu risk kiracıdan kaynaklanmamaktadır. Buna rağmen kira ödemek durumunda bırakılması hakkaniyete uygun düşmemektedir.
Sözleşmenin yapıldığı sırada, taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durumun varlığında ve bu durumun borçludan kaynaklanmadığı hallerde kiracılar bir uyarlama davası açmak suretiyle haklarını arayabilirler.
Davanın amacı kira bedelinin ve sair sözleşme hükümlerinin yeni şartlara uygun olarak uyarlanmasıdır. Bir diğer deyişle kira bedelinin azaltılması vb. çözümlerin bulunmasıdır. Uyarlama sadece Koronavirüs salgını dönemi için değil, ileriye dönük bütün kiralara yöneliktir. Nitekim bu durumun sadece bu üç ayı değil ekonomik olarak ileriyi de etkileyeceği de öngörülmektedir.
Burada önemle belirtmek gerekir ki söz konusu davanın açılabilmesi için işletmecilerin kira borçlarını ödememiş olmaları veyahut ödeseler bile bir ihtirazı kayıt koymak suretiyle ödemeleri gerekmektedir. Örneğin EFT ile yapılan bir ödemenin açıklama kısmına şu şekilde yazılabilir. “Koronavirüs sebebiyle değişen şartlar için ileride uyarlama davası açma hakkım saklı kalmak kaydı ile …. ayına ilişkin kira ödemesidir”
Sonuç olarak kiracıların izleyebilecekleri iki tane yol vardır;
- Sözleşmenin uyarlanmasını ve ücrette indirim yapılmasını talep etmek
- Sözleşmeden dönme hakkını kullanarak daha fazla zarar etmeden sözleşme ilişkisinin sona erdirilmesini talep etmek
