10.03.2021 tarihli, 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği”; uzaktan çalışmanın usul ve esaslarını, uzaktan çalışma faaliyeti sürdürülürken verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanmasını ve uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işleri belirlemek üzere çıkarılmış bir yönetmeliktir.
Yönetmelikte; uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılacağı ve bu iş sözleşmelerinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işin görülmesi için işveren tarafından sağlanan ekipman, işverenin işçiyle iletişim kurması gibi unsurların yer alması gerektiği düzenlenmiştir.
Uzaktan çalışan kişinin çalışabilmesi için gerekli malzeme ve iş araçlarının, aksi iş sözleşmesinde kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması gerekmektedir. Ayrıca işverenin bu araçların kullanımını, bakım ve onarımını açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirmesi gerekmektedir. Eğer iş araçları işveren tarafından sağlanmışsa, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesinin işveren tarafından işçiye teslim edilmesi gerekir. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalanmış bir nüshasının işçinin özlük dosyasında saklanması gerekmektedir. İş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenmişse ayrıca yazılı bir belge düzenleme şartı bulunmamaktadır.
Bunun yanı sıra, uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığının ve süresinin iş sözleşmesinde belirtilmesi gerekmektedir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalınarak taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılması mümkündür. Fazla çalışma ise ancak işverenin talebi üzerine işçinin kabulü ile mevzuata uygun olarak yapılabilir.
Verilerin korunması ile ilgili olarak ise işverenin; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve mevzuat hakkında bilgilendirmesi ve bu kapsamda gerekli önlemleri alması gerekmektedir. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen kurallara uzaktan çalışanların uyması zorunludur. Ayrıca işveren tarafından, korunması gereken verinin tanımı ve kapsamının sözleşmede belirlenmesi gerekir.
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini de göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanları bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili olarak gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Yönetmelikte ayrıca uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler düzenlenmiştir. Bu kapsamda tehlikeli kimyasal ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan işlerde uzaktan çalışma yapılamayacağı düzenlenmiştir. Bunların dışında kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili oldukları mevzuata göre hizmet alım suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik öneme sahip birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenir.
İş ilişkisi kurulduktan sonra uzaktan çalışmaya geçilmesi durumunda ise halihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işveren ve işçinin anlaşması halinde uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir. Ayrıca yönetmeliğe göre işçinin uzaktan çalışmayı talep etmesi mümkündür. Bu talep yazılı olarak yapılır, işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir. Bu değerlendirmede, işçinin ve işin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluk ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar uygulanır. Bu değerlendirme sonucunun 30 gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi gerekmektedir. Talebin kabul edilmesi halinde yukarıda belirtilen usule uygun olarak sözleşme yapılır. Uzaktan çalışmaya geçen işçi tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren bu talebi öncelikli olarak değerlendirir. Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.
